12th pass students महाराष्ट्र राज्यातील अनुसूचित जमातीच्या मेधावी विद्यार्थ्यांसाठी एक आशादायक बातमी समोर आली आहे. राज्य शासनाच्या आदिवासी विकास विभागामार्फत राघोजी भांगरे गुणगौरव योजना राबविली जात आहे, ज्याअंतर्गत दहावी आणि बारावी उत्तीर्ण झालेल्या प्रतिभावान विद्यार्थ्यांना ५ हजारापासून ते ३० हजार रुपयांपर्यंतचे आर्थिक बक्षीस प्रदान केले जाणार आहे.
या महत्त्वाकांक्षी योजनेचा मुख्य हेतू आदिवासी समाजातील शैक्षणिक प्रगतीला चालना देणे आणि मेधावी विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शैक्षणिक उत्कृष्टतेबद्दल योग्य मान्यता देणे आहे. शिक्षणाच्या क्षेत्रात उल्लेखनीय कामगिरी करणाऱ्या आदिवासी तरुणांना प्रोत्साहन देऊन त्यांच्या भविष्यातील शैक्षणिक प्रवासासाठी आर्थिक आधार प्रदान करणे हा या योजनेचा प्राथमिक उद्देश आहे.
योजनेचा व्याप आणि पात्रता निकष
राघोजी भांगरे गुणगौरव योजनेचा लाभ घेण्यासाठी विद्यार्थ्यांनी विशिष्ट शैक्षणिक संस्थांमधून शिक्षण पूर्ण केले असावे लागते. यामध्ये राज्यातील शासकीय आणि अनुदानित आश्रमशाळा, नामांकित शैक्षणिक संस्था, सैनिकी शाळा आणि एकलव्य मॉडेल रेसिडेन्शियल स्कूल यांचा अंतर्भाव आहे. या शैक्षणिक संस्था राज्य शिक्षण मंडळ किंवा केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळाशी संलग्न असणे आवश्यक आहे.
आदिवासी विकास विभागाच्या नियंत्रणाखालील या संस्थांमध्ये आदिवासी मुले-मुलींना उच्च दर्जाचे शिक्षण प्रदान केले जाते. या संस्थांमधील विद्यार्थ्यांनी बोर्ड परीक्षांमध्ये अपेक्षेपेक्षा उत्कृष्ट निकाल प्राप्त केले आहेत, ज्यामुळे या प्रोत्साहन योजनेची आवश्यकता भासली.
बक्षीसाचे स्तरवार वितरण
या योजनेअंतर्गत विद्यार्थ्यांना मिळणारे आर्थिक बक्षीस त्यांच्या शैक्षणिक कामगिरीच्या दर्जानुसार आणि स्पर्धेतील क्रमवारीनुसार निश्चित केले जाते. सर्वात मोठे पुरस्कार राज्यस्तरावर सर्वोच्च गुण मिळवणाऱ्या विद्यार्थ्यांना प्रदान केले जातात.
राज्यस्तरावर प्रथम स्थान मिळवणाऱ्या विद्यार्थ्याला ३० हजार रुपयांचे सर्वोच्च बक्षीस दिले जाते. द्वितीय स्थानासाठी २५ हजार रुपये तर तृतीय स्थानासाठी २० हजार रुपयांची रक्कम निश्चित करण्यात आली आहे. चौथ्या स्थानाला १५ हजार आणि पाचव्या स्थानाला १० हजार रुपयांचे बक्षीस देण्याची व्यवस्था आहे.
अपर आयुक्त स्तरावर प्रथम स्थान मिळवणाऱ्याला १५ हजार रुपये, द्वितीयाला १० हजार आणि तृतीयाला ७ हजार रुपयांचे बक्षीस मिळते. प्रकल्प कार्यालयाच्या स्तरावर प्रथम स्थानासाठी १० हजार, द्वितीयासाठी ७ हजार आणि तृतीयासाठी ५ हजार रुपयांची रक्कम ठेवण्यात आली आहे.
शाखानिहाय वितरण आणि समान संधी
योजनेची एक विशेषता म्हणजे सर्व शैक्षणिक शाखांना समान महत्त्व देणे. दहावी तसेच बारावीच्या कला, वाणिज्य आणि विज्ञान या तिन्ही शाखांमधील प्रत्येकी पाच मेधावी विद्यार्थ्यांना या योजनेचा लाभ देण्याची तरतूद आहे. यामुळे कोणत्याही शाखेतील विद्यार्थ्यांना वंचित राहावे लागत नाही आणि सर्वांना समान प्रोत्साहन मिळते.
राज्य शिक्षण मंडळाच्या नऊ विभागीय मंडळांमधील एकूण २१६ गुणवंत विद्यार्थ्यांना दहा महिन्यांसाठी दरमहा एक हजार रुपयांचे नियमित अनुदान देण्याची व्यवस्था आहे. हे अनुदान त्यांच्या सतत शैक्षणिक प्रगतीसाठी आणि भावी शिक्षणाच्या खर्चासाठी उपयुक्त ठरेल.
शैक्षणिक संस्थांचे विशेष सत्कार
विद्यार्थ्यांच्या व्यक्तिगत यशाबरोबरच शैक्षणिक संस्थांच्या सामूहिक कामगिरीलाही मान्यता देण्याची व्यवस्था या योजनेत आहे. शंभर टक्के परीक्षा निकाल साधणाऱ्या आश्रमशाळांचा विशेष गौरव केला जाणार आहे. यामुळे शैक्षणिक संस्थांमध्ये गुणवत्ता सुधारण्याची निरोगी स्पर्धा निर्माण होईल आणि संपूर्ण शैक्षणिक व्यवस्थेचा दर्जा वाढेल.
अपर आयुक्त आणि प्रकल्प स्तरावर आयोजित होणाऱ्या सन्मान सोहळ्यांमध्ये शासकीय व अनुदानित आश्रमशाळांमधून सर्वोत्कृष्ट कामगिरी करणाऱ्या तीन विद्यार्थ्यांना विशेष सत्कार केला जातो. हे सार्वजनिक सन्मान त्यांच्या आत्मविश्वासात वाढ करते आणि व्यक्तिमत्त्व विकासासाठी महत्त्वाचे ठरते.
योजनेचा लाभ घेण्याची कार्यपद्धती
या फायदेशीर योजनेचा लाभ घेण्यासाठी पात्र विद्यार्थ्यांना निर्धारित प्रक्रिया पार पाडावी लागते. सोलापूर जिल्ह्यातील एकात्मिक आदिवासी विकास प्रकल्पाचे प्रकल्प अधिकारी सागर नन्नवरे यांच्याकडून योजनेची सविस्तर माहिती मिळवता येते. त्यांचे कार्यालय संगमेश्वर महाविद्यालयासमोरील भारत संचार निगम लिमिटेड कार्यालयाजवळ स्थित आहे.
विद्यार्थ्यांनी संबंधित आश्रमशाळेतून शिक्षण पूर्ण केले असावे आणि बोर्ड परीक्षेत अपेक्षित गुण मिळवले असावेत. योजनेच्या सर्व अटी आणि शर्तींची पूर्तता झाल्यानंतर निवडक विद्यार्थ्यांना थेट त्यांच्या बँक खात्यामध्ये बक्षीसाची रक्कम हस्तांतरित केली जाते.
समाजिक प्रभाव आणि दीर्घकालीन फायदे
राघोजी भांगरे गुणगौरव योजनेमुळे अनुसूचित जमातीच्या समाजात शिक्षणाबद्दलची दृष्टिकोन मूलभूतपणे बदलत आहे. पालक आपल्या मुलांना उच्च शिक्षणासाठी अधिक प्रेरित करत आहेत आणि शैक्षणिक यशाला पूर्वीपेक्षा जास्त महत्त्व देत आहेत. यामुळे संपूर्ण समाजाची शैक्षणिक पातळी दिसत्या डोळ्यांनी सुधारत आहे.
या आर्थिक सहाय्यामुळे प्रतिभावान विद्यार्थ्यांना पुढील शिक्षणासाठी आवश्यक पुस्तके, साधनसामग्री आणि इतर शैक्षणिक गरजा पूर्ण करता येतात. महाविद्यालयीन शिक्षणाची फी भरण्यासाठी किंवा व्यावसायिक अभ्यासक्रमांमध्ये प्रवेश घेण्यासाठी ही रक्कम अत्यंत उपयुक्त ठरते. परिणामी, अनेक होणार विद्यार्थ्यांना आर्थिक अडचणींमुळे आपले शिक्षण अर्धवट सोडावे लागत नाही.
राघोजी भांगरे गुणगौरव योजना ही आदिवासी समाजाच्या शैक्षणिक सक्षमीकरणाच्या दिशेने उचललेले एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. शैक्षणिक उत्कृष्टतेला योग्य मान्यता देऊन आणि आर्थिक प्रोत्साहन प्रदान करून ही योजना आदिवासी तरुणांच्या उज्ज्वल भविष्याचा पाया घालत आहे. या योजनेमुळे न केवळ व्यक्तिगत विकास होतो तर संपूर्ण समाजाचे शैक्षणिक रूपांतर घडते. आशा आहे की या प्रकारच्या प्रगतिशील योजनांमुळे आदिवासी समाजातील प्रत्येक मूल शिक्षणाच्या शिखरावर पोहोचू शकेल.
अस्वीकरण: वरील माहिती आम्ही इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेतली आहे. या बातमीची 100% सत्यता आम्ही हमी देत नाही, त्यामुळे कृपया काळजीपूर्वक विचार करून पुढील प्रक्रिया करावी.
