Post Office RD scheme आजच्या युगात महागाईचे सावट सातत्याने वाढत असताना, आपल्या मेहनतीच्या पैशांची योग्य बचत आणि गुंतवणूक करणे अत्यंत आवश्यक बनले आहे. बाजारात अनेक गुंतवणुकीचे पर्याय उपलब्ध आहेत – शेअर मार्केट, म्युच्युअल फंड, सोने-चांदी, रिअल इस्टेट इत्यादी.
परंतु या सर्व योजनांमध्ये काही प्रमाणात धोका असतो आणि नुकसानीची शक्यता असते. जर तुम्हाला कमी जोखमीसह स्थिर आणि सुरक्षित परतावा हवा असेल, तर डाकघराची आवर्ती ठेव (रिकरिंग डिपॉझिट) योजना तुमच्यासाठी एक आदर्श निवड ठरू शकते.
कमी गुंतवणुकीत मोठा फायदा
या अद्वितीय योजनेत तुम्ही दरमहा फक्त ₹२,००० जमा करून पाच वर्षांच्या कालावधीत ₹१ लाखाहून अधिक रक्कम जमा करू शकता. या योजनेची सर्वात मोठी विशेषता म्हणजे तुमची गुंतवणूक संपूर्णपणे सुरक्षित असते, कारण डाकघर हे भारत सरकारचे अधिकृत संस्थान आहे आणि तुमच्या पैशांना सरकारी संरक्षण मिळते.
Also Read:
शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात पीक विमा जमा होण्यास सुरुवात यादीत तुमचे नाव पहा Crop insurance credited
आवर्ती ठेव योजनेची मूलभूत संकल्पना
आवर्ती ठेव योजना म्हणजे व्यवस्थित मासिक बचतीची एक संघटित पद्धत आहे. या योजनेत तुम्हाला दरमहा एक निर्धारित रक्कम जमा करावी लागते. हे पैसे एका विशिष्ट कालावधीसाठी गुंतवले जातात आणि त्यावर आकर्षक व्याज मिळते. या योजनेचा सर्वात महत्वाचा फायदा म्हणजे तुमच्यामध्ये नियमित बचतीची चांगली सवय निर्माण होते.
सामान्य बचत खात्यामध्ये पैसे ठेवल्यास फारसे व्याज मिळत नाही. शिवाय, बचत खात्यातील पैसे कधीही काढता येत असल्याने अनेकदा अनावश्यक खर्च होतात. मात्र आवर्ती ठेवीत एकदा पैसे गुंतवल्यानंतर ते निश्चित कालावधीसाठी बंधनकारक होतात, ज्यामुळे व्यर्थ खर्च टाळता येतो आणि दीर्घकालीन आर्थिक नियोजन सुलभ होते.
सध्याचे व्याज दर आणि त्यांचे फायदे
डाकघर आवर्ती ठेव योजनेवर सध्या वार्षिक ६.७% व्याजदर लागू आहे. हा व्याजदर तिमाहीसरीक चक्रवाढ (quarterly compounding) पद्धतीने मोजला जातो, ज्यामुळे तुमच्या गुंतवणुकीचा अधिक फायदा होतो. चक्रवाढ व्याज म्हणजे केवळ मूळ रकमेवरच नव्हे, बल्कि मिळालेल्या व्याजावरही पुन्हा व्याज मिळते, ज्यामुळे तुमची एकूण कमाई वेगाने वाढते.
हा व्याजदर केंद्र सरकारने निश्चित केलेला असून तो बाजारातील चढ-उतारांमुळे प्रभावित होत नाही. त्यामुळे तुमची गुंतवणूक पूर्णपणे सुरक्षित राहते आणि निश्चित परतावा मिळण्याची हमी असते.
मासिक ₹२,००० गुंतवणुकीचे गणित
जर तुम्ही दरमहा ₹२,००० आवर्ती ठेवीत जमा केले, तर पाच वर्षांच्या कालावधीत तुमची एकूण गुंतवणूक ₹१,२०,००० होईल. सध्याच्या ६.७% व्याजदरानुसार, या रकमेवर तुम्हाला अंदाजे ₹२१,९८३ व्याज मिळेल. यामुळे मॅच्युरिटीच्या वेळी तुम्हाला एकूण ₹१,४१,९८३ मिळतील.
ही गणना सध्याच्या व्याजदरावर आधारित आहे. व्याजदरांमध्ये वेळोवेळी बदल होऊ शकतात, परंतु डाकघराचे व्याजदर सामान्यतः स्थिर असतात आणि बाजारातील इतर पर्यायांपेक्षा सुरक्षित व आकर्षक परतावा देतात.
योजनेचे नियम आणि पात्रता
आवर्ती ठेव खाते उघडण्यासाठी कोणतेही विशेष निकष नाहीत. कोणताही भारतीय नागरिक हे खाते सुरू करू शकतो. अल्पवयीन मुलांसाठीही त्यांच्या पालकांच्या नावावर खाते उघडण्याची सुविधा आहे.
न्यूनतम गुंतवणूक: ₹१०० आहे आणि त्यानंतर ₹५० च्या गुणाकारात रक्कम वाढवता येते. कमाल मर्यादा: गुंतवणुकीसाठी कोणतीही वरची मर्यादा निश्चित नाही.
खाते सुरू करण्याची पायरी
आवर्ती ठेव खाते सुरू करण्यासाठी तुम्हाला तुमच्या जवळच्या कोणत्याही डाकघरात भेट द्यावी लागेल. आवश्यक कागदपत्रांमध्ये आधार कार्ड, पॅन कार्ड (वैकल्पिक), राहत्या जागेचा पुरावा आणि पासपोर्ट साइजचे फोटो यांचा समावेश होतो.
खाते सुरू करताना तुम्हाला एक अर्ज भरावा लागेल आणि नामनिर्देशित व्यक्तीची (nominee) तपशीलवार माहिती देणे आवश्यक असते. सुरुवातीला फक्त एका महिन्याचा हप्ता भरावा लागतो. त्यानंतर दरमहा निर्धारित दिवशी रक्कम जमा करावी लागते.
अतिरिक्त सुविधा आणि लाभ
डाकघर आवर्ती ठेव योजनेत अनेक अतिरिक्त सुविधा उपलब्ध आहेत:
कर्जाची सुविधा: आवर्ती ठेव खात्यावर कर्जाची सुविधा मिळू शकते. जमा केलेल्या रकमेच्या ५०% पर्यंत कर्ज घेता येते. हे कर्ज आपत्कालीन परिस्थितीत अत्यंत उपयुक्त ठरू शकते.
नामनिर्देशन सुविधा: खातेधारकाच्या दुर्दैवी निधनानंतर नामनिर्देशित व्यक्तीला संपूर्ण रक्कम मिळते, ज्यामुळे कुटुंबाची आर्थिक सुरक्षा राखली जाते.
आगाऊ हप्ता भरल्यास सवलत: जर तुम्ही एकाच वेळी अनेक महिन्यांचे हप्ते आगाऊ भरले, तर काही प्रमाणात छूट मिळते. ६ ते १२ महिन्यांचे हप्ते आगाऊ भरल्यास व्याजदरात सवलत दिली जाते.
इतर पर्यायांशी तुलनात्मक अभ्यास
व्यावसायिक बँकांच्या फिक्स्ड डिपॉझिट योजनांच्या तुलनेत डाकघर आवर्ती ठेव योजना अधिक फायदेशीर आहे. बहुसंख्य खासगी बँका ५-६% व्याजदर देतात, तर डाकघर ६.७% व्याजदर देते. तसेच बँकांमध्ये विविध शुल्क आकारले जातात, तर डाकघरात न्यूनतम शुल्क असते.
शेअर बाजारात जरी जास्त परतावा मिळण्याची शक्यता असली तरी त्यात जोखीम देखील मोठी असते आणि तुमच्या भांडवलाचे नुकसान होण्याची शक्यता असते. परंतु डाकघर आवर्ती ठेवीमध्ये तुम्हाला हमीशीर परतावा मिळतो.
कर संबंधी माहिती आणि मुदतपूर्व पैसे काढणे
कर सवलत: डाकघर आवर्ती ठेव योजनेतील मूळ गुंतवणुकीवर थेट कर सवलत (जसे की धारा ८०C अंतर्गत) मिळत नाही. परंतु मिळणारे व्याज तुमच्या एकूण उत्पन्नामध्ये जोडले जाते आणि त्यावर तुमच्या कर श्रेणीनुसार कर लागू होतो. तरीही सामान्य व्यक्तींसाठी हा कर दर कमी असतो.
मुदतपूर्व पैसे काढणे: आवर्ती ठेव योजनेमध्ये मुदत संपण्यापूर्वी पैसे काढण्याची सुविधा उपलब्ध आहे, परंतु त्यासाठी काही दंड भरावा लागतो. सामान्यतः १% दंड आकारला जातो आणि व्याजदरातही कपात केली जाते. आणीबाणीच्या परिस्थितीत ही सुविधा उपयुक्त ठरते, परंतु शिस्तबद्ध बचतीसाठी मुदत पूर्ण होईपर्यंत धीर धरणे योग्य असते.
Also Read:
खाद्यतेलाच्या दरात मोठी घसरण होणार; केंद्र सरकारचा मोठा निर्णय जाहीर prices of edible oil
डाकघर आवर्ती ठेव योजना ही केवळ पैशांची बचत करण्याची योजना नसून दीर्घकालीन आर्थिक लक्ष्य साध्य करण्याचा एक प्रभावी मार्ग आहे. या योजनेमुळे तुमच्यामध्ये नियमित बचतीची सवय लागते आणि आर्थिक शिस्त निर्माण होते. मुलांचे शिक्षण, लग्न, घर खरेदी किंवा सेवानिवृत्तीनंतरची तरतूद यासारख्या मोठ्या खर्चासाठी हा एक उत्तम पर्याय आहे.
अस्वीकरण: वरील माहिती आम्ही इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून संकलित केली आहे. ही बातमी १००% सत्य आहे याची आम्ही हमी देत नाही, त्यामुळे कृपया सविस्तर विचार करून पुढील प्रक्रिया करा आणि अधिकृत स्त्रोतांकडून माहितीची पुष्टी करा.
