changes in Aadhaar card आजच्या डिजिटल युगात आधार कार्ड हे प्रत्येक भारतीय नागरिकाच्या ओळखीचे एक महत्त्वाचे साधन बनले आहे. देशभरातील कोट्यावधी लोकांकडे आधार कार्ड उपलब्ध आहे आणि सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी हे अत्यावश्यक बनले आहे. केंद्र सरकारच्या विविध कल्याणकारी कार्यक्रमांमध्ये सहभागी होण्यासाठी आधार कार्डचे प्रमाणीकरण आवश्यक असते.
परंतु आधार कार्डाच्या वाढत्या लोकप्रियतेसोबतच त्याच्याशी संबंधित फसवणुकीचे प्रकारही वाढत आहेत. यामुळे नागरिकांची व्यक्तिगत माहिती आणि आर्थिक सुरक्षा धोक्यात येत आहे. या समस्येचे गांभीर्य लक्षात घेऊन केंद्र सरकारने नागरिकांना त्यांचे आधार कार्ड नियमित अपडेट करण्याचे आवाहन केले आहे.
आधार अपडेटची गरज का?
भारत सरकारच्या माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालयाने नुकतेच एक महत्त्वाची सूचना जारी केली आहे. या सूचनेनुसार जुने आधार कार्ड धारकांनी त्यांची माहिती अपडेट करावी. विशेषतः जे आधार कार्ड दहा वर्षांपेक्षा जुने आहेत आणि ज्यांची माहिती यापूर्वी कधी अपडेट केली गेली नाही, अशा कार्डधारकांनी तातडीने हे काम करावे.
यूनिक आयडेंटिफिकेशन ऑथॉरिटी ऑफ इंडिया (UIDAI) ने देखील या दिशेने स्पष्ट मार्गदर्शन केले आहे. त्यांच्या अधिकृत वेबसाइटवर या संदर्भात तपशीलवार सूचना प्रकाशित केल्या आहेत. या सूचनांमध्ये नमूद केले आहे की आधार कार्ड अपडेट केल्यास त्याचा वापर अधिक सुलभ आणि अचूक होईल.
फसवणूक प्रतिबंधाचे महत्त्व
आधार कार्डाशी संबंधित साइबर गुन्ह्यांमध्ये सतत वाढ होत आहे. फसव्या व्यक्ती जुन्या आणि अपडेट न केलेल्या आधार कार्डांचा गैरवापर करून नागरिकांची आर्थिक हानी करत आहेत. त्यामुळे आधार कार्डची माहिती नियमित अपडेट करणे हे केवळ सुविधेचे नाही तर सुरक्षेचे प्रश्न बनले आहे.
अपडेट केलेले आधार कार्ड अधिक सुरक्षित असते कारण त्यात नवीनतम तांत्रिक सुरक्षा वैशिष्ट्ये समाविष्ट असतात. तसेच अपडेट केल्यामुळे व्यक्तिगत माहितीची अचूकता राखली जाते आणि सरकारी सेवांचा लाभ घेताना कोणत्याही प्रकारची अडचण येत नाही.
आधार अपडेटचे दोन मार्ग
आधार कार्ड अपडेट करण्यासाठी दोन मुख्य पद्धती उपलब्ध आहेत. पहिली पद्धत म्हणजे आपल्या परिसरातील आधार नोंदणी केंद्रात भेट देणे. या केंद्रांवर प्रशिक्षित कर्मचारी उपलब्ध असतात जे आधार अपडेट करण्यात मदत करतात. आवश्यक कागदपत्रे घेऊन जाल्यास हे काम तत्काळ पूर्ण होऊ शकते.
दुसरी पद्धत म्हणजे ऑनलाइन अपडेट करणे. ही पद्धत अधिक सोयीस्कर आहे कारण घरबसल्या हे काम करता येते. ऑनलाइन पद्धतीने नाव, जन्मतारीख, लिंग आणि पत्ता यासारख्या मूलभूत माहितीत बदल करता येतो. या सेवेचा वापर करण्यासाठी केवळ इंटरनेट कनेक्शन आणि वैध मोबाइल नंबरची गरज असते.
ऑनलाइन अपडेटची सविस्तर प्रक्रिया
आधार कार्ड ऑनलाइन अपडेट करण्यासाठी प्रथम UIDAI च्या अधिकृत वेबसाइट https://myaadhaar.uidai.gov.in वर भेट द्यावी. वेबसाइटवर पोहोचल्यानंतर ‘लॉग इन’ या पर्यायावर क्लिक करावे. त्यानंतर आपला आधार कार्ड क्रमांक टाकावा आणि दिसणारा कॅप्चा कोड योग्यरित्या भरावा.
पुढील चरणात ‘सेंड ओटीपी’ या बटणावर क्लिक करावे. यानंतर नोंदणीकृत मोबाइल नंबरवर एक वन टाइम पासवर्ड (OTP) प्राप्त होईल. हा OTP निर्धारित जागी टाकून ‘लॉग इन’ बटणावर क्लिक करावे.
यशस्वी लॉग इन झाल्यानंतर ‘माय आधार’ नावाचे एक नवीन पेज उघडेल. या पेजवर विविध सेवांची यादी दिसेल. त्यातील ‘ऑनलाइन अपडेट सर्व्हिसेस’ या पर्यायावर क्लिक करावे. त्यानंतर ‘अपडेट आधार ऑनलाइन’ या विकल्पाची निवड करावी.
अपडेट करता येणारी माहिती
UIDAI पोर्टलद्वारे आधार कार्डातील चार मुख्य गोष्टी अपडेट करता येतात – नाव, जन्मतारीख, लिंग आणि पत्ता. या सर्व माहितीत बदल करण्यासाठी संबंधित कागदपत्रांची स्कॅन केलेली प्रत अपलोड करावी लागते. प्रत्येक प्रकारच्या अपडेटसाठी वेगवेगळी कागदपत्रे मान्य असतात, त्यामुळे अपडेट करण्यापूर्वी आवश्यक कागदपत्रांची यादी तपासून घेणे आवश्यक आहे.
नावाच्या अपडेटसाठी शालेय प्रमाणपत्र, पासपोर्ट किंवा इतर अधिकृत कागदपत्रे वापरता येतात. जन्मतारखेसाठी जन्म प्रमाणपत्र सर्वात योग्य असते. पत्त्याच्या अपडेटसाठी रेशन कार्ड, वीज बिल किंवा बँक स्टेटमेंट वापरता येते.
मोफत सेवेची मुदत
सध्या आधार अपडेट करण्याची सेवा १४ जून २०२६ पर्यंत पूर्णपणे मोफत आहे. या तारखेनंतर या सेवेसाठी शुल्क आकारले जाऊ शकते. त्यामुळे या मोफत कालावधीचा फायदा घेऊन सर्वांनी आपले आधार कार्ड अपडेट करावे.
ही मुदत लक्षात घेता सर्व नागरिकांनी लवकरात लवकर आपले आधार कार्ड अपडेट करावे. विशेषतः ज्यांचे आधार कार्ड जुने आहे आणि ज्यांनी यापूर्वी कधी अपडेट केले नाही, त्यांनी तातडीने हे काम करावे.
तांत्रिक सुरक्षा आणि गोपनीयता
आधार अपडेट करताना व्यक्तिगत माहितीची सुरक्षा हा महत्त्वाचा मुद्दा आहे. UIDAI ने या संदर्भात कडक सुरक्षा उपाय केले आहेत. ऑनलाइन प्रक्रियेत एन्क्रिप्शन तंत्रज्ञानाचा वापर केला जातो जेणेकरून व्यक्तिगत माहिती सुरक्षित राहील.
तथापि, नागरिकांनीही काही खबरदारी घ्यावी. केवळ अधिकृत वेबसाइटवरच आधार अपडेट करावे. फसव्या वेबसाइट्सपासून दूर रहावे आणि कधीही व्हॉट्सऍप किंवा ईमेलद्वारे आलेल्या लिंकवर क्लिक करू नये.
भविष्यातील फायदे
आधार अपडेट केल्यामुळे अनेक दीर्घकालीन फायदे होतात. सरकारी योजनांचा लाभ घेताना कोणत्याही अडचणी येत नाहीत. बँकिंग सेवा, विमा योजना आणि इतर आर्थिक व्यवहारांमध्ये सुलभता येते. तसेच ओळख पटवण्यासाठी आधार कार्डचा वापर अधिक प्रभावी होतो.
अपडेट केलेले आधार कार्ड डिजिटल इंडियाच्या उद्दिष्टांशी सुसंगत असते आणि भविष्यातील तांत्रिक बदलांशी जुळवून घेण्यास मदत करते.
आधार कार्ड अपडेट करणे हे आजच्या काळाची गरज आहे. फसवणूक टाळण्यासाठी आणि सरकारी सेवांचा निर्बाध लाभ घेण्यासाठी हे अत्यावश्यक आहे. मोफत सेवेचा फायदा घेऊन सर्वांनी आपले आधार कार्ड अपडेट करावे. ऑनलाइन पद्धत सोयीस्कर असली तरी कोणत्याही अडचणीत स्थानिक आधार केंद्राची मदत घेता येते. नियमित अपडेट केल्याने आधार कार्डची उपयुक्तता आणि सुरक्षा दोन्ही वाढते.
अस्वीकरण (Disclaimer):
Also Read:
ई श्रम कार्ड पेंशन योजना 2025 – आता मिळणार दरमहा ₹3000 पेन्शन E Shram Card Pension Scheme
वरील माहिती आम्ही इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेतली आहे. आम्ही या बातमीच्या १००% सत्यतेची हमी देत नाही. कृपया सविचार करून पुढील प्रक्रिया करावी. आधार कार्ड अपडेट करण्यापूर्वी UIDAI च्या अधिकृत वेबसाइटवर किंवा स्थानिक आधार केंद्रात तपशील तपासून घ्यावा.
या लेखातील माहितीच्या आधारे घेतलेल्या कोणत्याही निर्णयासाठी लेखक किंवा प्रकाशक जबाबदार राहणार नाहीत. अधिक अचूक आणि अद्ययावत माहितीसाठी कृपया https://uidai.gov.in या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी.
