get free toilet subsidy scheme भारत सरकारच्या स्वच्छ भारत अभियानाअंतर्गत ग्रामीण भागातील कुटुंबांना स्वच्छता सुविधा उपलब्ध करून देण्याचे महत्त्वाचे काम सुरू आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र कुटुंबांना वैयक्तिक शौचालय बांधकामासाठी ₹12,000 चे अनुदान दिले जाते. ग्रामीण भागातील अनेक कुटुंबांकडे अद्याप शौचालयाची सुविधा नसल्याने ही योजना त्यांच्यासाठी अत्यंत उपयुक्त आहे. या योजनेसाठी ऑनलाइन अर्ज करण्याची संपूर्ण प्रक्रिया समजून घेणे आवश्यक आहे.
योजनेचे उद्दिष्ट आणि महत्त्व
स्वच्छ भारत अभियान हे भारत सरकारचे एक महत्त्वाकांक्षी कार्यक्रम आहे ज्याचे मुख्य उद्दिष्ट देशभरात स्वच्छता निर्माण करणे आहे. या अभियानाचा एक महत्त्वाचा घटक म्हणजे प्रत्येक घराला शौचालयाची सुविधा उपलब्ध करून देणे. ग्रामीण भागातील अनेक कुटुंबे अद्याप खुल्या जागेत शौचास जातात, ज्यामुळे आरोग्यावर विपरीत परिणाम होतो आणि पर्यावरणाचे नुकसान होते.
या योजनेमुळे ग्रामीण भागातील स्त्रियांना विशेष फायदा होतो कारण त्यांना सुरक्षित आणि गोपनीय शौचालयाची सुविधा मिळते. यामुळे त्यांचे आरोग्य सुधारते आणि सामाजिक प्रतिष्ठा वाढते.
योजनेसाठी पात्रता निकष
मुख्य पात्रता शर्ती
गरिबी रेषेखालील कुटुंबे: बीपीएल (Below Poverty Line) कुटुंबे या योजनेसाठी पात्र आहेत. यामध्ये दारिद्र्य रेषेखालील सर्व कुटुंबांचा समावेश होतो.
सामान्य वर्गीय कुटुंबे: काही विशिष्ट परिस्थितींमध्ये सामान्य वर्गीय कुटुंबे देखील या योजनेसाठी अर्ज करू शकतात, परंतु त्यांची आर्थिक स्थिती पडताळली जाते.
अनुसूचित जाती आणि जमाती: अनुसूचित जाती (SC) आणि अनुसूचित जमाती (ST) मधील कुटुंबांना या योजनेत प्राधान्य दिले जाते.
लहान आणि सीमांत शेतकरी: लहान आणि सीमांत शेतकरी कुटुंबे देखील या योजनेसाठी पात्र आहेत.
भूमिहीन कामगार: ज्यांच्याकडे शेती करण्यासाठी जमीन नाही अशी कुटुंबे या योजनेत समाविष्ट आहेत.
अपंग व्यक्ती: कुटुंबातील कोणत्याही सदस्याला अपंगत्व असल्यास त्या कुटुंबाला या योजनेत प्राधान्य मिळते.
मादक पदार्थमुक्त कुटुंबे: मादक पदार्थांचे सेवन न करणारी कुटुंबे या योजनेसाठी पात्र आहेत.
अपात्रता निकष
ज्या कुटुंबांकडे आधीच शौचालयाची सुविधा आहे अशी कुटुंबे या योजनेसाठी पात्र नाहीत. तसेच ज्यांनी यापूर्वी या योजनेचा लाभ घेतला आहे त्यांना पुन्हा लाभ मिळत नाही.
ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया – पायरी दर पायरी
पहिली पायरी: वेबसाइटवर भेट देणे
स्वच्छ भारत मिशन ग्रामीणच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे. वेबसाइटच्या होमपेजवर ‘लॉगिन’ आणि ‘नोंदणी’ हे पर्याय दिसतील.
दुसरी पायरी: नवीन खाते निर्माण करणे
जर तुमचे खाते नसेल तर ‘सिटिझन रजिस्ट्रेशन’ या पर्यायावर क्लिक करावे. यानंतर नोंदणी फॉर्म उघडेल ज्यामध्ये खालील माहिती भरावी लागेल:
व्यक्तिगत माहिती: नाव, मोबाइल नंबर, लिंग (पुरुष/स्त्री/ट्रान्सजेंडर), पत्ता इत्यादी माहिती भरावी.
ठिकाण माहिती: राज्य, जिल्हा, तालुका, ग्राम पंचायत, गाव यांची निवड करावी.
सुरक्षा कोड: कॅप्चा कोड भरावा आणि ‘सबमिट’ बटणावर क्लिक करावे.
तिसरी पायरी: लॉगिन प्रक्रिया
नोंदणी यशस्वी झाल्यानंतर लॉगिन आयडी आणि पासवर्ड मिळेल. मोबाइल नंबर हा लॉगिन आयडी म्हणून काम करतो आणि सुरुवातीला मोबाइल नंबरचे शेवटचे चार अंक पासवर्ड म्हणून सेट केले जातात.
चौथी पायरी: पासवर्ड बदलणे
सुरक्षिततेसाठी पहिल्या लॉगिनच्या वेळी पासवर्ड बदलणे आवश्यक आहे. ‘चेंज पासवर्ड’ या पर्यायावर क्लिक करून जुना पासवर्ड आणि नवीन पासवर्ड टाकावा. नवीन पासवर्डमध्ये अक्षरे, संख्या आणि विशेष चिन्हांचा समावेश असावा.
पाचवी पायरी: नवीन अर्ज सुरू करणे
लॉगिन झाल्यानंतर ‘न्यू एप्लिकेशन’ या पर्यायावर क्लिक करावे. यानंतर अर्ज फॉर्म उघडेल.
अर्ज फॉर्म भरण्याची प्रक्रिया
व्यक्तिगत माहिती
कुटुंब प्रमुखाची माहिती: कुटुंब प्रमुखाचे नाव, आधार कार्ड क्रमांक, जन्मतारीख, लिंग इत्यादी माहिती भरावी.
आधार सत्यापन: आधार कार्ड क्रमांक टाकल्यानंतर ‘वेरिफाई’ बटणावर क्लिक करावे. आधार माहिती ऑनलाइन तपासली जाईल आणि सत्यापन झाल्यानंतर पुढे जाता येईल.
Also Read:
ई श्रम कार्ड पेंशन योजना 2025 – आता मिळणार दरमहा ₹3000 पेन्शन E Shram Card Pension Scheme
पिता/नवऱ्याचे नाव: कुटुंब प्रमुखाच्या पिता किंवा नवऱ्याचे नाव भरावे.
वर्गीकरण माहिती
सामाजिक वर्ग: सामान्य, ओबीसी, एससी, एसटी यापैकी योग्य पर्याय निवडावा.
आर्थिक वर्ग: एपीएल (Above Poverty Line) किंवा बीपीएल (Below Poverty Line) यापैकी योग्य पर्याय निवडावा.
रेशन कार्ड प्रकार: रेशन कार्डचा प्रकार निवडावा.
संपर्क माहिती
मोबाइल नंबर आणि ईमेल: अपडेट्स मिळण्यासाठी मोबाइल नंबर आणि ईमेल आयडी भरावी.
पत्ता: संपूर्ण पत्ता तपशीलवार भरावा.
बँक खाते तपशील
IFSC कोड: बँकेचा IFSC कोड टाकावा. यामुळे बँकेचे नाव आणि शाखेची माहिती अपोआप भरली जाईल.
खाते क्रमांक: बँक खाते क्रमांक भरावा आणि पुष्टीसाठी पुन्हा टाकावा.
कागदपत्रे अपलोड करणे
बँक पासबुकचा फोटो: बँक पासबुकच्या पहिल्या पानाचा फोटो अपलोड करावा. यामध्ये खाते क्रमांक आणि IFSC कोड स्पष्टपणे दिसावा.
Also Read:
10वी 12वी पास विद्यार्थ्यांना मिळणार दरमहा मिळणार 25,000 हजार स्कॉलरशिप scholarships every month
फोटो फॉर्मेट: फोटो PDF, JPG, JPEG, किंवा PNG फॉर्मेटमध्ये असावा.
अर्ज सबमिशन आणि स्थिती तपासणे
अंतिम सबमिशन
सर्व माहिती भरल्यानंतर आणि कागदपत्रे अपलोड केल्यानंतर ‘अप्लाई’ बटणावर क्लिक करावे. यशस्वी सबमिशननंतर एप्लिकेशन नंबर मिळेल जो नंतरच्या संदर्भासाठी जतन करून ठेवावा.
अर्ज स्थिती तपासणे
‘व्ह्यू एप्लिकेशन’ या पर्यायातून अर्जाची स्थिती तपासता येते. ‘ट्रॅक लेटेस्ट अपडेट्स स्टेटस’ या पर्यायावर क्लिक करून वर्तमान स्थिती पाहता येते.
सत्यापन प्रक्रिया
अर्ज सबमिट केल्यानंतर स्थानिक अधिकारी फील्ड व्हेरिफिकेशन करतात. यामध्ये जिओ टॅगिंगसह ठिकाणाचे फोटो घेतले जातात. सत्यापन पूर्ण झाल्यानंतर अनुदानाची रक्कम बँक खात्यात जमा केली जाते.
महत्त्वाच्या सूचना
कागदपत्रांची तयारी
अर्ज करण्यापूर्वी सर्व आवश्यक कागदपत्रे तयार ठेवावीत. आधार कार्ड, बँक पासबुक, रेशन कार्ड यांच्या प्रती तयार असाव्यात.
बँक खाते सक्रिय ठेवणे
अनुदान मिळण्यासाठी बँक खाते सक्रिय असणे आवश्यक आहे. खाते निष्क्रिय असल्यास अनुदान ट्रान्सफर होण्यात अडचण येऊ शकते.
नियमित फॉलोअप
अर्ज केल्यानंतर नियमित स्थिती तपासत राहावी आणि आवश्यक असल्यास स्थानिक अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधावा.
स्वच्छ भारत अभियान शौचालय योजना ग्रामीण भागातील कुटुंबांसाठी एक उत्तम संधी आहे. ₹12,000 च्या अनुदानामुळे स्वच्छ आणि सुरक्षित शौचालय बांधता येते. ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया सोपी आहे आणि योग्य कागदपत्रे तयार ठेवल्यास लवकर मंजुरी मिळते. या योजनेमुळे ग्रामीण भागातील स्वच्छता परिस्थिती सुधारते आणि आरोग्य क्षेत्रात सकारात्मक बदल होतो.
सर्व पात्र कुटुंबांनी या योजनेचा लाभ घेणे आवश्यक आहे आणि स्वच्छ भारताच्या स्वप्नाला साकार करण्यात योगदान देणे आवश्यक आहे.
अस्वीकरण: वरील माहिती इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेण्यात आली आहे. आम्ही ही माहिती 100% सत्य असल्याची हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया सविचार करून पुढील प्रक्रिया करा. अधिक अधिकृत माहितीसाठी स्वच्छ भारत मिशन ग्रामीणच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या किंवा स्थानिक सरकारी कार्यालयाशी संपर्क साधा.