Monsoon is active महाराष्ट्राच्या हवामान परिस्थितीत मोठा बदल घडत असून, राज्यभरात मान्सूनी वादळांचा नवीन टप्पा सुरू झाला आहे. हवामान तज्ञांच्या अभ्यासानुसार येत्या काही दिवसांत राज्याच्या विविध भागांमध्ये मुसळधार ते अतिमुसळधार पावसाची स्थिती निर्माण होण्याची दाट शक्यता आहे. विशेषतः कोकणी पट्टी, पश्चिम घाट आणि विदर्भ प्रांतामध्ये अतिवृष्टीची परिस्थिती निर्माण होऊ शकते. भारतीय हवामान विभागाने या संदर्भात विविध जिल्ह्यांसाठी सतर्कता इशारे जारी केले आहेत. छत्तीसगडमधील वातावरणीय दबावाच्या बदलामुळे मान्सूनच्या प्रवाहात तीव्रता आली आहे. हा बदल राज्याच्या कृषी क्षेत्रासाठी फायदेशीर ठरू शकतो परंतु शहरी भागांमध्ये पूरस्थितीचा धोका वाढू शकतो.
छत्तीसगडमधील वायुमंडलीय बदलाचा प्रभाव
छत्तीसगड राज्याच्या उत्तरेकडील भागात निर्माण झालेल्या कमी वायुदाबाच्या केंद्रामुळे संपूर्ण मध्य भारतात मान्सूनी प्रणालीमध्ये सक्रियता वाढली आहे. या वायुमंडलीय घटनेमुळे आर्द्रतायुक्त हवेचे प्रवाह महाराष्ट्राच्या दिशेने वळले आहेत. उपग्रहांच्या छायाचित्रणातून दिसून आले आहे की या प्रदेशावर मोठ्या प्रमाणात ढगांचे थर तयार झाले आहेत. या ढगांच्या थरांमध्ये प्रचंड प्रमाणात पाण्याची वाफ साठली आहे जी पुढील काही दिवसांत पावसाच्या रूपात पृथ्वीवर येणार आहे. वायुमंडलीय तज्ञांच्या मते, ही स्थिती पुढील ७२ तासांपर्यंत कायम राहण्याची शक्यता आहे. या कमी दाबाच्या केंद्राच्या हालचालीवर अवलंबून राज्यातील पावसाची तीव्रता ठरणार आहे.
मागील दिवसांतील पावसाची नोंदवही
गेल्या चोवीस तासांत राज्याच्या विविध भागांमध्ये पावसाची विविधरूपी तीव्रता दिसून आली आहे. पूर्व विदर्भातील मुख्य शहरे जसे की नागपूर, चंद्रपूर, गडचिरोली, भंडारा आणि गोंदिया येथे मुसळधार वर्षावाची नोंद झाली आहे. कोकणी किनारपट्टीवरही मध्यम ते जोरदार पावसाचे प्रमाण दिसून आले आहे. पश्चिम महाराष्ट्राच्या घाट प्रदेशातील अनेक ठिकाणी रात्रभर सतत पावसाची सरी कोसळत राहिली आहेत. मराठवाड्याच्या दक्षिणेकडील भागात तुरळक पावसाची थोडीफार नोंद झाली आहे. हे सर्व आकडे दर्शवितात की मान्सूनची सक्रियता पुन्हा एकदा वाढत चालली आहे. या पावसामुळे अनेक ठिकाणी शेतकऱ्यांमध्ये आनंदाचे वातावरण निर्माण झाले आहे.
कोकण किनारपट्टीवरील गंभीर स्थिती
कोकणी पट्टीवरील तीन मुख्य जिल्हे – रायगड, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग – यांच्यासाठी हवामान विभागाने सर्वोच्च पातळीचा ऑरेंज अलर्ट जारी केला आहे. या भागातील पावसाचे प्रमाण अतिमुसळधार स्वरूपाचे असण्याची शक्यता आहे. समुद्राजवळच्या भागात वादळी वाऱ्यांसह मुसळधार पाऊस होण्याची दाट शक्यता आहे. मत्स्यव्यवसायिकांना समुद्रात न जाण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे. किनारपट्टीवरील गावांमध्ये राहणाऱ्या लोकांनी विशेष सावधगिरी बाळगावी अशी शिफारस करण्यात आली आहे. पश्चिम घाटातील डोंगराळ भागातही मुसळधार पावसामुळे भूस्खलनाचा धोका निर्माण होऊ शकतो. या भागातील पर्यटकांनी आपले प्रवास पुढे ढकलावेत असे आवाहन करण्यात आले आहे.
विदर्भातील वाढती पावसाची तीव्रता
विदर्भ प्रांतात मान्सूनी सक्रियता वाढत असल्याचे चित्र दिसत आहे. चंद्रपूर आणि गडचिरोली जिल्ह्यांमध्ये मुसळधार पावसाची तयारी दिसत आहे. नागपूर, भंडारा, गोंदिया, वर्धा, अमरावती, यवतमाळ, अकोला, वाशिम आणि बुलढाणा या जिल्ह्यांमध्ये मध्यम ते जोरदार पावसाचे प्रमाण अपेक्षित आहे. या भागातील शेतकऱ्यांसाठी हा पाऊस फायदेशीर ठरू शकतो कारण खरीप पिकांसाठी पुरेसे पाणी मिळणार आहे. मात्र शहरी भागातील जलनिकासी व्यवस्था योग्य असल्याची खात्री करण्याची गरज आहे. विदर्भातील काही भागांमध्ये गेल्या वर्षी पावसाच्या कमतरतेमुळे समस्या निर्माण झाली होती, त्यामुळे यावर्षीचा पाऊस या समस्येवर मात करण्यास मदत करेल. तथापि अतिवृष्टीच्या परिस्थितीत पीक नुकसानाचा धोकाही आहे.
मुंबई आणि उत्तर महाराष्ट्रातील परिस्थिती
मुंबई, ठाणे आणि पालघर जिल्ह्यांसाठी यलो अलर्ट जारी करण्यात आला आहे. या भागात मध्यम ते जोरदार पावसाची शक्यता आहे. मुंबईच्या नागरिकांनी आपल्या दैनंदिन प्रवासाची योजना या हवामानाच्या अनुषंगाने बनवावी. स्थानिक रेल्वे सेवांमध्ये विलंब होऊ शकतो आणि रस्त्यांवर पाणी साचण्याची शक्यता आहे. उत्तर महाराष्ट्रातील नाशिक जिल्ह्याच्या पश्चिम घाट भागात मुसळधार पावसाची अपेक्षा आहे. धुळे आणि जळगाव जिल्ह्यांमध्ये मध्यम स्वरूपाच्या पावसाची शक्यता आहे. या भागातील द्राक्ष बागायतदारांनी आपल्या पिकांचे संरक्षण करण्यासाठी आवश्यक ती उपाययोजना करावी. शहरी भागातील नागरिकांनी अनावश्यक प्रवास टाळावा आणि घरातूनच कामकाज करण्याचा प्रयत्न करावा.
मराठवाडा आणि पश्चिम महाराष्ट्रातील स्थिती
मराठवाडा प्रांतात पावसाची तीव्रता तुलनेने कमी राहण्याची शक्यता आहे. छत्रपती संभाजीनगर, जालना, बीड, परभणी आणि हिंगोली या जिल्ह्यांमध्ये विखुरलेल्या स्वरूपात हलका ते मध्यम पाऊस अपेक्षित आहे. लातूर, धाराशिव आणि नांदेड जिल्ह्यांमध्ये तुरळक ठिकाणी हलक्या सरींची शक्यता आहे. पश्चिम महाराष्ट्राच्या पठारी भागातील पुणे, सातारा, सांगली, कोल्हापूर आणि सोलापूर जिल्ह्यांच्या पूर्वेकडील भागांमध्ये हलका पाऊस किंवा ढगाळ हवामान राहण्याची शक्यता आहे. या भागातील शेतकऱ्यांनी त्यांच्या पिकांची काळजी घ्यावी आणि आवश्यकतेनुसार पाणी पुरवठ्याची व्यवस्था करावी. गुरांधन आणि शेळ्या-मेंढ्यांच्या संगोपनासाठी योग्य आश्रयस्थानाची व्यवस्था करावी.
हवामान विभागाचे सतर्कता इशारे
भारतीय हवामान विभागाने राज्यातील विविध जिल्ह्यांसाठी तीन प्रकारचे इशारे जारी केले आहेत. ऑरेंज अलर्ट अंतर्गत रायगड, रत्नागिरी, सिंधुदुर्ग, पुणे (घाट भाग), कोल्हापूर (घाट भाग), आणि सातारा (घाट भाग) या जिल्ह्यांचा समावेश आहे. या ठिकाणी मुसळधार ते अतिमुसळधार पावसाची शक्यता आहे. यलो अलर्ट अंतर्गत मुंबई, ठाणे, पालघर, नाशिक, धुळे, जळगाव, छत्रपती संभाजीनगर, जालना, अमरावती, नागपूर, भंडारा, गोंदिया, चंद्रपूर, आणि गडचिरोली या जिल्ह्यांचा समावेश आहे. येथे जोरदार पाऊस, विजांचा कडकडाट आणि वादळी वाऱ्यांची शक्यता आहे. उर्वरित महाराष्ट्रासाठी ग्रीन अलर्ट आहे, म्हणजेच येथे हलका ते मध्यम पावसाची शक्यता आहे. नागरिकांनी या इशाऱ्यांची दखल घेऊन योग्य ती तयारी करावी.
सावधगिरीचे उपाय आणि तयारी
या हवामानी बदलांच्या पार्श्वभूमीवर राज्यातील नागरिकांनी काही महत्त्वाच्या सावधगिरीचे उपाय करावेत. अनावश्यक प्रवास टाळावा, विशेषतः डोंगराळ भागात आणि नद्या-नाल्यांजवळ जाऊ नये. शहरी भागातील नागरिकांनी आपत्कालीन संपर्क क्रमांक तयार ठेवावेत आणि आवश्यक वस्तूंचा साठा करावा. शेतकऱ्यांनी त्यांच्या पिकांचे संरक्षण करण्यासाठी आवश्यक उपाययोजना करावी. जनावरांसाठी सुरक्षित आश्रयस्थानाची व्यवस्था करावी. स्थानिक प्रशासनाने आपत्ती व्यवस्थापन यंत्रणा सक्रिय करावी आणि नागरिकांना वेळोवेळी माहिती पुरवावी. या सर्व उपायांमुळे पावसाळ्यातील संभाव्य समस्यांवर यशस्वीपणे मात करता येईल.
अस्वीकरण: वरील माहिती आम्ही इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेतली आहे. ही बातमी 100% खरी आहे याची आम्ही हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया विचारपूर्वक आणि स्वत:च्या जबाबदारीवर पुढील प्रक्रिया करावी. अधिक माहितीसाठी अधिकृत हवामान विभागाशी संपर्क साधावा.