monthly allowance भारतीय समाजात ज्येष्ठ नागरिकांना विशेष आदर आणि सन्मानाचे स्थान आहे. वयाच्या ६० व्या वर्षानंतर अनेक व्यक्तींना आर्थिक अडचणींना सामोरे जावे लागते. या परिस्थितीत केंद्र आणि राज्य सरकारांनी ज्येष्ठ नागरिकांच्या कल्याणासाठी विविध योजना राबवल्या आहेत. या योजनांचा मुख्य उद्देश ज्येष्ठ नागरिकांना आर्थिक सुरक्षा प्रदान करणे आणि त्यांच्या जीवनमानात सुधारणा करणे आहे.
सध्या चालू असलेल्या प्रमुख योजना
१. ज्येष्ठ नागरिक बचत योजना (SCSS)
ही एक केंद्र सरकारी योजना आहे जी ६० वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या नागरिकांसाठी विशेष आहे. या योजनेअंतर्गत:
- किमान ₹१,००० ते कमाल ₹३०,००,००० गुंतवणूक करता येते
- ८.२% वार्षिक व्याजदर मिळतो (२०२५-२६ च्या पहिल्या तिमाहीत)
- ५ वर्षांची मुदत, आणखी ३ वर्षे वाढवता येते
- तिमाही व्याज मिळते
- धारा ८०सी अंतर्गत कर सवलत मिळते
२. प्रधानमंत्री वय वंदना योजना (PMVVY)
LIC द्वारे चालविली जाणारी ही योजना:
- ६० वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या व्यक्तींसाठी
- ७.४% हमीशीर परतावा
- १० वर्षांची मुदत
- कमाल ₹१५,००,००० गुंतवणूक
- मासिक, तिमाही किंवा वार्षिक पेआउटचा पर्याय
३. अटल पेन्शन योजना (APY)
हा योजना असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी:
- १८ ते ४० वर्षे वयोगटातील व्यक्ती पात्र
- ६० वर्षांनंतर ₹१,००० ते ₹५,००० मासिक पेन्शन
- सरकारी सह-योगदान उपलब्ध
- मृत्यूनंतर नामनिर्देशितांना फायदा
४. राष्ट्रीय सामाजिक सहाय्य कार्यक्रम (NSAP)
केंद्र सरकारची ही योजना:
- इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धापकाळ पेन्शन योजना
- मासिक ₹२०० ते ₹५०० (वयानुसार)
- गरिबी रेषेखालील कुटुंबांसाठी
- राज्य सरकारे अतिरिक्त राशी देऊ शकतात
राज्यस्तरीय योजना
महाराष्ट्र राज्यातील योजना:
- संजय गांधी निराधार अनुदान योजना
- श्रावणबाळ सेवा राज्य निवृत्तीवेतन योजना
- वृद्धाश्रम योजना
- सार्वजनिक वाहतुकीत सवलत
इतर राज्यांतील योजना:
अनेक राज्यांनी स्वतःच्या ज्येष्ठ नागरिक कल्याण योजना सुरू केल्या आहेत जेणेकरून स्थानिक गरजा पूर्ण होऊ शकतील.
नवीन योजनांबाबत सावधगिरी
अलीकडे सोशल मीडिया आणि काही वेबसाइटवर “ज्येष्ठ नागरिक योजना २०२५” नावाने एक योजनेची माहिती प्रसारित होत आहे ज्यात सर्व ६० वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या नागरिकांना मासिक ₹३,००० मिळतील असे सांगितले जाते. तथापि, या योजनेची अधिकृत पुष्टी केंद्र किंवा राज्य सरकारकडून मिळालेली नाही.
योजनांचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे
सामान्यतः आवश्यक असणारी कागदपत्रे:
- आधार कार्ड
- पॅन कार्ड
- जन्म प्रमाणपत्र किंवा वयाचा पुरावा
- निवास प्रमाणपत्र
- बँक खात्याची माहिती
- उत्पन्नाचा पुरावा
- पासपोर्ट साइजचे फोटो
विशिष्ट योजनांसाठी अतिरिक्त कागदपत्रे:
- निवृत्तीवेतन प्रमाणपत्र
- BPL कार्ड (गरिबी रेषेखालील योजनांसाठी)
- जात प्रमाणपत्र (आवश्यकतेनुसार)
अर्जाची प्रक्रिया
ऑनलाइन अर्ज:
१. संबंधित सरकारी वेबसाइटवर जा २. योजनेची निवड करा ३. आवश्यक माहिती भरा ४. कागदपत्रे अपलोड करा ५. अर्ज सबमिट करा
ऑफलाइन अर्ज:
१. जवळच्या सरकारी कार्यालयात जा २. योजनेचा फॉर्म मिळवा ३. पूर्ण भरलेला फॉर्म आणि कागदपत्रे जमा करा ४. पावती घ्या
योजनांचे फायदे
आर्थिक फायदे:
- नियमित उत्पन्नाचा स्रोत
- चलनवाढीविरुद्ध संरक्षण
- कर सवलती
- हमीशीर परतावा
सामाजिक फायदे:
- आर्थिक स्वावलंबन
- जीवनमानात सुधारणा
- मानसिक शांति
- कुटुंबावरील आर्थिक ओझे कमी करणे
सावधगिरीचे उपाय
फसवणूकीपासून बचाव:
- केवळ अधिकृत सरकारी वेबसाइट वापरा
- कोणत्याही एजंटला पैसे देऊ नका
- योजनेची अधिकृत पुष्टी करा
- हेल्पलाइन नंबरवर संपर्क साधा
चुकीच्या माहितीपासून सावध राहा:
- सोशल मीडियावरील माहिती तपासून पहा
- केवळ अधिकृत स्रोतांवर विश्वास ठेवा
- स्थानिक सरकारी कार्यालयातून माहिती घ्या
सरकारकडून ज्येष्ठ नागरिकांसाठी नवीन योजना येत राहतात. यासाठी:
- सरकारी वेबसाइट नियमित तपासा
- स्थानिक वृत्तपत्रे वाचा
- सरकारी अधिकाऱ्यांशी संपर्कात राहा
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी भारतात अनेक कल्याणकारी योजना उपलब्ध आहेत. या योजनांचा योग्य वापर करून ज्येष्ठ नागरिक आपले आर्थिक भविष्य सुरक्षित करू शकतात. तथापि, कोणत्याही नवीन योजनेची माहिती मिळाल्यावर त्याची अधिकृत पुष्टी करणे अत्यंत आवश्यक आहे. योग्य माहिती घेऊन आणि सावधगिरी बाळगून ज्येष्ठ नागरिक या योजनांचा पुरेपूर फायदा घेऊ शकतात.
अस्वीकरण: या लेखातील माहिती इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेतली गेली आहे. आम्ही या बातमीच्या १००% सत्यतेची हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया विचारपूर्वक आणि योग्य तपासणी करून पुढील प्रक्रिया करा. कोणत्याही योजनेसाठी अर्ज करण्यापूर्वी अधिकृत सरकारी वेबसाइट किंवा कार्यालयाशी संपर्क साधून माहिती तपासा.
