Panjab Dakh यावर्षीच्या हवामानी बदलांमुळे महाराष्ट्रातील शेतकरी समुदायाला अनेक आव्हानांना सामोरे जावे लागत आहे. मे महिन्याच्या शेवटच्या आठवड्यात अपेक्षेपेक्षा लवकर आलेल्या मान्सूनमुळे राज्यभरात मुसळधार पावसाची परिस्थिती निर्माण झाली. या अकाली पावसाने शेतकऱ्यांच्या पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान केले आहे.
मे महिन्याच्या सुरुवातीच्या काही दिवसांशिवाय संपूर्ण महिना भर पूर्व मान्सूनी पावसामुळे अशांततेत गेला. या असामान्य हवामानी परिस्थितीमुळे शेतकऱ्यांना खरीप हंगामाच्या तयारीसाठी मोठ्या अडचणींना सामोरे जावे लागले आहे. पारंपारिकपणे खरीप पेरणीसाठी केली जाणारी शेतीची पूर्वतयारी या अकाली पावसामुळे बाधित झाली.
जूनमधील सुवर्णसंधी
जून महिन्याच्या सुरुवातीपासून राज्यात पावसाने थोडी सुस्ती दाखवली आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना शेतकामासाठी आवश्यक ती संधी मिळाली आहे. या मध्यंतरी कालावधीचा फायदा घेत अनेक शेतकरी आपल्या शेतीची तयारी करण्यात व्यस्त झाले आहेत. मात्र हा विश्रांतीचा काळ फार दीर्घकाळ टिकणार नाही असे हवामान तज्ञांचे मत आहे.
पुढील काही दिवसांत पुन्हा महाराष्ट्रात पावसाची परत येण्याची शक्यता असल्यामुळे शेतकरी समुदायात चिंतेचे वातावरण पसरले आहे. या परिस्थितीत वेळेवर आणि योग्य नियोजनाने शेतीची कामे पूर्ण करणे अत्यंत गरजेचे बनले आहे.
हवामान अभ्यासक पंजाबराव डख यांचा मार्गदर्शक अंदाज
प्रतिष्ठित हवामान अभ्यासक पंजाबराव डख यांनी पुढील काळातील हवामानी परिस्थितीचे विस्तृत विश्लेषण करून शेतकऱ्यांसाठी अमूल्य मार्गदर्शन प्रदान केले आहे. त्यांच्या मते, शेतकऱ्यांकडे आता फक्त काही मोजक्या दिवसांची संधी उरली आहे.
डख साहेबांनी स्पष्ट केले की 5 ते 7 जून या तीन दिवसांच्या कालावधीत शेतकऱ्यांनी आपली सर्व शेती संबंधी कामे पूर्ण करणे अत्यावश्यक आहे. या कालावधीत हवामान तुलनेने अनुकूल राहण्याची शक्यता आहे, त्यामुळे या संधीचा पुरेपूर फायदा घेणे गरजेचे आहे.
पुढील पावसाळी चक्राचा अंदाज
हवामान तज्ञांच्या मते, 7, 8, 9 आणि 10 जून या चार दिवसांत राज्यात थोड्या प्रमाणात पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. मात्र हा पाऊस स्थानिक स्वरूपाचा असून तो वेगवेगळ्या भागात वेगवेगळ्या प्रमाणात पडेल. या कालावधीत पावसाचे स्वरूप तुलनेने हलके असल्यामुळे आवश्यक ती शेतकामे करता येण्याची शक्यता आहे.
जर काही शेतकऱ्यांची 10 जूनपर्यंत शेतीची तयारी पूर्ण झाली नसेल, तर त्यांच्यासाठी 10, 11 आणि 12 जून हे अंतिम तीन दिवस अत्यंत महत्त्वाचे ठरतील. या कालावधीत शेतकऱ्यांनी कोणत्याही प्रकारची विलंब न करता आपली सर्व तयारी पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
मुसळधार पावसाची भविष्यवाणी
13 ते 18 जून या सहा दिवसांच्या कालावधीत संपूर्ण महाराष्ट्रात प्रचंड पावसाची हजेरी लागण्याची शक्यता हवामान तज्ञांनी व्यक्त केली आहे. या काळात पडणारा पाऊस इतका जोरदार असेल की अनेक ठिकाणी ओढे-नाले पूर येण्याची परिस्थिती निर्माण होऊ शकते.
या तीव्र पावसाचा परिणाम राज्यातील सर्व विभागांवर होणार आहे. पूर्व आणि पश्चिम विदर्भ, दक्षिण महाराष्ट्र, उत्तर महाराष्ट्र, कोकणपट्टी, खानदेश आणि मराठवाडा या सर्व प्रादेशिक विभागांत या मुसळधार पावसाचा प्रभाव जाणवेल. काही भागात अतिवृष्टीची परिस्थिती देखील निर्माण होऊ शकते.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे सूचना
हवामान तज्ञांनी यावेळी शेतकऱ्यांना अनेक महत्त्वाचे सूचना दिले आहेत. त्यांच्या मते, जर 13 ते 18 जूनच्या कालावधीत अपेक्षित पावसाची मात्रा पडली, तर त्यानंतर शेतीची कामे करणे अत्यंत कठीण होईल. शेते दलदलीच्या अवस्थेत जातील आणि कृषी यंत्रसामुग्रीचा वापर करणे अशक्य होईल.
म्हणूनच 6 ते 12 जूनचा कालावधी शेतकऱ्यांसाठी सुवर्णसंधी म्हणून गणला जात आहे. या कालावधीत शेतकऱ्यांनी आपली सर्व पूर्वतयारी पूर्ण करणे अत्यावश्यक आहे. नांगरणी, पेरणी, खत टाकणे आणि इतर आवश्यक कामे या काळात पूर्ण करावीत.
13 ते 18 जूनच्या कालावधीत पडणाऱ्या पावसामध्ये विजांच्या कडकडाटासह गडगडाटी पावसाची शक्यता असल्यामुळे शेतकऱ्यांनी विशेष सावधानता बाळगणे गरजेचे आहे. या काळात पाळीव प्राण्यांची विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे. तसेच स्वतःच्या सुरक्षेसाठी देखील योग्य ती खबरदारी घेणे महत्त्वाचे आहे.
वीज कोसळण्याचा धोका लक्षात घेऊन शेतकऱ्यांनी उघड्या जागी काम करणे टाळावे. पावसाळ्यात आवश्यक काम असल्यास योग्य संरक्षणाचा वापर करावा.
सध्याची हवामानी परिस्थिती पाहता शेतकऱ्यांनी अत्यंत सावधपणे आणि नियोजनबद्धपणे आपली कृषी कामे हाती घेणे गरजेचे आहे. पुढील काही दिवसांतील मर्यादित संधीचा पुरेपूर फायदा घेऊन खरीप हंगामासाठी आवश्यक ती सर्व तयारी पूर्ण करणे अत्यावश्यक आहे. हवामान तज्ञांच्या सल्ल्याचे पालन करून शेतकरी आपले नुकसान कमी करू शकतात आणि यशस्वी खरीप पिकवणीसाठी तयार राहू शकतात.
अस्वीकरण: वरील माहिती इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेण्यात आली आहे. ही बातमी 100% सत्य आहे याची आम्ही हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया विचारपूर्वक आणि सल्लामसलत करून पुढील कृती करावी.