pension भारतातील लाखो ज्येष्ठ नागरिकांसाठी आनंदाची बातमी आहे. केंद्र सरकारने पोस्ट ऑफिसच्या माध्यमातून एक अत्यंत फायदेशीर बचत योजना सुरू केली आहे, ज्यामुळे निवृत्त झालेल्या नागरिकांना मासिक ६ हजार रुपयांपर्यंत नियमित उत्पन्न मिळू शकते. या योजनेचे नाव “सिनीअर सिटिझन सेव्हिंग्स स्कीम” (SCSS) असून ही योजना पूर्णपणे सरकारी हमीसह येते.
योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट
या योजनेचा मुख्य हेतू म्हणजे ज्येष्ठ नागरिकांना निवृत्तीनंतर आर्थिक स्वावलंबन देणे आहे. शेअर बाजार, रिअल इस्टेट किंवा इतर जोखमीच्या गुंतवणुकीच्या तुलनेत ही योजना पूर्णपणे सुरक्षित आहे आणि सरकारी हमीसह येते. सध्याच्या महागाईच्या काळात ज्येष्ठ नागरिकांना नियमित उत्पन्नाची गरज असते आणि ही योजना तीच पूर्ण करते.
योजनेची पात्रता
वयोमर्यादा: या योजनेसाठी मुख्यतः ६० वर्षांपेक्षा जास्त वयाचे नागरिक पात्र आहेत. परंतु काही विशेष परिस्थितींमध्ये ५५ ते ६० वर्षांच्या दरम्यानच्या नागरिकांना देखील या योजनेचा लाभ घेता येतो.
विशेष तरतुदी: जे व्यक्ती स्वैच्छिक निवृत्ती योजना (VRS) अंतर्गत निवृत्त झाले आहेत, त्यांना निवृत्तीच्या तीन महिन्यांच्या आत या योजनेत सामील होता येते. तसेच, संरक्षण विभागातील ५० वर्षांवरील निवृत्त कर्मचारीही या योजनेसाठी पात्र आहेत.
योजनेची वैशिष्ट्ये आणि व्याजदर
व्याजदर: सध्या या योजनेत ८.२% वार्षिक व्याजदर दिला जात आहे, जो २०२५ च्या पहिल्या तिमाहीसाठी लागू आहे. हा व्याजदर इतर पारंपारिक गुंतवणूक पर्यायांपेक्षा जास्त आहे आणि दर तीन महिन्याला सरकार याचा आढावा घेते.
गुंतवणुकीची मर्यादा: या योजनेत किमान १,००० रुपये आणि कमाल ३० लाख रुपयांपर्यंत गुंतवणूक करता येते. गुंतवणूक हजाराच्या पटीत करावी लागते.
कालावधी: मूळ कालावधी ५ वर्षांचा आहे, परंतु गरज भासल्यास आणखी ३ वर्षांसाठी योजना वाढवता येते. या प्रकारे एकूण ८ वर्षांपर्यंत या योजनेचा लाभ घेता येतो.
गुंतवणुकीवरील परतावा
जर एखाद्या व्यक्तीने या योजनेत १० लाख रुपये गुंतवले तर:
- वार्षिक व्याज: ८२,००० रुपये
- मासिक उत्पन्न: सुमारे ६,८३३ रुपये
- तिमाही पेमेंट: २०,५०० रुपये
हे व्याज दर तीन महिन्याला थेट खातेदाराच्या बचत खात्यात जमा केले जाते, ज्यामुळे नियमित उत्पन्नाची हमी मिळते.
योजनेचे मुख्य फायदे
सुरक्षितता: ही योजना पूर्णपणे सरकारी हमीसह येते, त्यामुळे गुंतवणुकीची सुरक्षा निश्चित आहे.
नियमित उत्पन्न: दर तीन महिन्याला व्याज मिळते, ज्यामुळे मासिक खर्चासाठी नियमित उत्पन्न मिळते.
कर सूट: आयकर कायद्याच्या कलम ८०सी अंतर्गत १.५ लाख रुपयांपर्यंत कर सूट मिळते.
सोयीस्कर: पोस्ट ऑफिस किंवा अधिकृत बँकेत खाते उघडता येते.
खाते उघडण्याची प्रक्रिया
आवश्यक कागदपत्रे:
- आधार कार्ड (अनिवार्य)
- पॅन कार्ड (अनिवार्य)
- वयाचा पुरावा
- निवासाचा पुरावा
- निवृत्तीचे प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
- पासपोर्ट साइज फोटो
प्रक्रिया: १. जवळच्या पोस्ट ऑफिस किंवा अधिकृत बँकेत भेट द्या २. अर्जाचा फॉर्म भरा ३. आवश्यक कागदपत्रे जोडा ४. प्रारंभिक रक्कम जमा करा ५. नॉमिनेशन फॉर्म भरा (अनिवार्य)
कराविषयक तरतुदी
गुंतवणुकीवर कर सूट: कलम ८०सी अंतर्गत वर्षाला १.५ लाख रुपयांपर्यंत कर सूट मिळते.
व्याजावरील कर: व्याजावर व्यक्तीच्या आयकर स्लॅबनुसार कर भरावा लागतो.
TDS: जर वार्षिक व्याज ५०,००० रुपयांपेक्षा जास्त असेल तर TDS कापला जातो. परंतु फॉर्म १५एच सादर केल्यास TDS कापला जात नाही.
योजनेतील महत्वाचे नियम
संयुक्त खाते: केवळ पती-पत्नीसोबतच संयुक्त खाते उघडता येते.
खाते हस्तांतरण: एका बँक/पोस्ट ऑफिसमधून दुसऱ्यामध्ये खाते हस्तांतरित करता येते.
अकाली बंद: खाते लवकर बंद करता येते, परंतु दंड आकारला जातो:
- १ वर्षापूर्वी: व्याज मिळत नाही
- १-२ वर्षांदरम्यान: १.५% दंड
- २-५ वर्षांदरम्यान: १% दंड
योजनेची तुलना
या योजनेचा व्याजदर बँकांच्या फिक्स डिपॉझिटपेक्षा जास्त आहे आणि ती पूर्णपणे सुरक्षित आहे. इतर लहु बचत योजनांच्या तुलनेत हा एक उत्तम पर्याय आहे.
सरकार या योजनेमध्ये वेळोवेळी बदल करत असते. सध्या व्याजदरात वाढ होत आहे आणि २०२० पासून हा दर वाढतच आहे. ज्येष्ठ नागरिकांच्या वाढत्या संख्येमुळे (२०५० पर्यंत ३० कोटी होण्याचा अंदाज) सरकार या क्षेत्रात अधिक लक्ष देत आहे.
ज्येष्ठ नागरिक बचत योजना ही निवृत्त नागरिकांसाठी एक उत्तम गुंतवणूक पर्याय आहे. ८.२% व्याजदर, सरकारी हमी, नियमित उत्पन्न आणि कर सूट या सर्व फायद्यांमुळे ही योजना अत्यंत आकर्षक आहे. विशेषतः सध्याच्या आर्थिक अनिश्चिततेच्या काळात ही योजना ज्येष्ठ नागरिकांना आर्थिक स्थिरता देऊ शकते.
या योजनेमुळे ज्येष्ठ नागरिकांना मासिक ६ हजार रुपयांपर्यंत नियमित उत्पन्न मिळू शकते, ज्यामुळे त्यांचे दैनंदिन खर्च भागवता येतात आणि आर्थिक चिंतेपासून मुक्तता मिळते. हे खरोखरच ज्येष्ठ नागरिकांसाठी एक सुवर्णावसर आहे.
अस्वीकरण: वरील माहिती इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेण्यात आली आहे. आम्ही या बातमीच्या १००% सत्यतेची हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया विचारपूर्वक आणि योग्य सल्लामसलत घेऊन पुढील प्रक्रिया करा. कोणत्याही गुंतवणुकीपूर्वी संबंधित बँक किंवा पोस्ट ऑफिसमध्ये तपशीलवार माहिती घ्या.
