ration card holders शिधापत्रिका धारकांसाठी एक अत्यंत गुरुत्वाकर्षक घोषणा करण्यात आली आहे. राज्य शासनाने सर्व रेशन कार्ड धारकांसाठी इलेक्ट्रॉनिक केवायसी (ई-केवायसी) प्रक्रिया अनिवार्य करण्याचा निर्णय घेतला आहे. हा निर्णय सार्वजनिक वितरण व्यवस्थेत पारदर्शकता आणण्यासाठी आणि फसवणूक रोखण्यासाठी घेण्यात आला आहे.
नव्या नियमांची आवश्यकता
भारतातील सार्वजनिक वितरण व्यवस्था ही कोट्यवधी कुटुंबांच्या अन्नसुरक्षेसाठी महत्त्वाची आहे. या व्यवस्थेत पारदर्शकता आणण्यासाठी आणि अनुदानाचा योग्य वापर सुनिश्चित करण्यासाठी तंत्रज्ञानाचा वापर करणे आवश्यक झाले आहे. ई-केवायसी प्रक्रियेमुळे प्रत्येक लाभार्थ्याची ओळख निश्चित करता येते आणि अनधिकृत वापर टाळता येतो.
केंद्र सरकार आणि राज्य सरकार यांच्या विविध कल्याणकारी योजनांमध्ये डिजिटल तंत्रज्ञानाचा वापर वाढत चालला आहे. यामुळे लाभार्थ्यांना अधिक सुविधा मिळते आणि प्रशासकीय कार्यक्षमता सुधारते.
ई-केवायसी म्हणजे काय?
इलेक्ट्रॉनिक केवायसी म्हणजे डिजिटल पद्धतीने ओळख सत्यापन करणे. या प्रक्रियेत आधार कार्डाचा वापर करून व्यक्तीची ओळख निश्चित केली जाते. बायोमेट्रिक माहिती, फोटो आणि इतर तपशीलांचे सत्यापन करून खरे लाभार्थी कोण हे निश्चित केले जाते.
या प्रक्रियेमुळे डुप्लिकेट कार्ड, बनावट कार्ड आणि मृत व्यक्तींच्या नावे असलेली कार्डे शोधून काढता येतात. यामुळे सरकारी अनुदानाचा योग्य वापर होतो आणि खऱ्या गरजूंना लाभ मिळतो.
ऑनलाइन ई-केवायसी प्रक्रिया
मेरा राशन अ‍ॅप वापरून
आधुनिक काळात स्मार्टफोनचा वापर वाढल्यामुळे सरकारने ऑनलाइन सुविधा उपलब्ध केली आहे. ‘मेरा राशन’ नावाचे अ‍ॅप्लिकेशन गुगल प्ले स्टोअरवरून डाउनलोड करता येते.
अ‍ॅप वापरण्याची पद्धत:
सर्वप्रथम तुमच्या स्मार्टफोनमध्ये गुगल प्ले स्टोअर उघडा आणि “मेरा राशन” शोधा. अधिकृत अ‍ॅप्लिकेशन डाउनलोड करा आणि इन्स्टॉल करा.
अ‍ॅप उघडल्यानंतर तुमचा १२ अंकी आधार नंबर टाका. योग्य नंबर टाकल्यानंतर ‘सबमिट’ बटणावर स्पर्श करा.
पुढे ‘आधार सीडिंग’ हा पर्याय दिसेल. त्यावर क्लिक केल्यानंतर तुमच्या कुटुंबातील सर्व सदस्यांची यादी दिसेल.
प्रत्येक सदस्याच्या नावासमोर ‘हो’ किंवा ‘नाही’ असे पर्याय असतील. ज्यांच्या नावासमोर ‘हो’ लिहिले असेल त्यांची ई-केवायसी पूर्ण झाली आहे. ज्यांच्या नावासमोर ‘नाही’ लिहिले असेल त्यांची प्रक्रिया बाकी आहे.
बायोमेट्रिक सत्यापन
ई-केवायसी प्रक्रियेत बायोमेट्रिक सत्यापन महत्त्वाचे आहे. यात बोटाचे ठसे, डोळयांचे स्कॅन किंवा चेहऱ्याची ओळख करून व्यक्तीची खरी ओळख निश्चित केली जाते. ही प्रक्रिया सुरक्षित आणि अचूक आहे.
ऑफलाइन ई-केवायसी प्रक्रिया
रेशन दुकानावर जाऊन
जर तुम्हाला ऑनलाइन प्रक्रिया करण्यात अडचण येत असेल तर तुम्ही थेट रेशन दुकानावर जाऊन ही प्रक्रिया पूर्ण करू शकता.
आवश्यक कागदपत्रे:
- मूळ आधार कार्ड
- रेशन कार्ड
- मोबाइल फोन (OTP साठी)
रेशन दुकानदार तुम्हाला या प्रक्रियेत मदत करेल. त्यांच्याकडे आवश्यक तंत्रज्ञान आणि माहिती उपलब्ध आहे.
तहसील कार्यालयातही सुविधा
काही ठिकाणी तहसील कार्यालय, ग्राम पंचायत कार्यालय आणि जनसेवा केंद्रांवरही ही सुविधा उपलब्ध आहे. तुम्ही तिथेही जाऊन आपली प्रक्रिया पूर्ण करू शकता.
शेवटची मुदत आणि परिणाम
सरकारने ही प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी ३० जून २०२५ ही शेवटची मुदत ठेवली आहे. या आधी अनेकदा मुदतवाढ देण्यात आली होती, परंतु आता कठोर भूमिका घेण्यात आली आहे.
प्रक्रिया न केल्यास होणारे परिणाम
जर नियत मुदतीत ई-केवायसी पूर्ण केली नाही तर:
- रेशन कार्ड निष्क्रिय केले जाईल
- मासिक धान्य वितरण बंद होईल
- इतर सरकारी योजनांचाही लाभ मिळणार नाही
सामान्य समस्या आणि त्यांचे निराकरण
आधार कार्डमधील चुकीची माहिती
जर तुमच्या आधार कार्डमध्ये चुकीची माहिती असेल तर प्रथम ती दुरुस्त करा. आधार अपडेट केंद्रावर जाऊन आवश्यक बदल करा.
मोबाइल नंबर न जुळणे
आधार कार्डशी जोडलेला मोबाइल नंबर कार्यरत असणे आवश्यक आहे. जर नंबर बंद असेल तर आधार केंद्रावर जाऊन नवीन नंबर अपडेट करा.
तांत्रिक अडचणी
काही वेळा तांत्रिक कारणांमुळे प्रक्रिया पूर्ण होत नाही. अशा वेळी काही दिवसांनी पुन्हा प्रयत्न करा किंवा संबंधित कार्यालयात संपर्क साधा.
फायदे
ई-केवायसी पूर्ण झाल्यानंतर अनेक फायदे मिळतात:
- धान्य मिळण्यात विलंब होणार नाही
- डिजिटल पद्धतीने सर्व व्यवहार होतात
- पारदर्शकता वाढते
- भ्रष्टाचार कमी होतो
रेशन कार्ड ई-केवायसी ही आज च्या काळाची गरज आहे. या प्रक्रियेमुळे सार्वजनिक वितरण व्यवस्था अधिक कार्यक्षम होईल आणि खऱ्या लाभार्थ्यांना योग्य लाभ मिळेल. शेवटची मुदत लक्षात ठेवून लवकरात लवकर ही प्रक्रिया पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
सरकारचा हा निर्णय चांगल्या हेतूने घेण्यात आला आहे. डिजिटल इंडियाच्या दिशेने हे एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. सर्व नागरिकांनी सहकार्य करून या उपक्रमाला यश मिळवून देणे आवश्यक आहे.
अस्वीकरण: वरील माहिती इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेण्यात आली आहे. ही बातमी १००% खरी आहे याची आम्ही हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया विचारपूर्वक आणि योग्य सत्यापन करून पुढील प्रक्रिया करा. कोणत्याही अधिकृत माहितीसाठी संबंधित सरकारी कार्यालयाशी संपर्क साधा